Yüksek saflıkta, gıda, temizlik, kozmetik ve endüstriyel uygulamalar için organik asit, doğal koruyucu, pH düzenleyici ve şelat ajanı
Sitrik Asit (CAS No: 77-92-9), turunçgillerde doğal olarak bulunan zayıf bir organik asittir. Gıda endüstrisinde E330 koduyla bilinen bu asit, ekşi tadı ve koruyucu özellikleri nedeniyle yaygın olarak kullanılır. Monohidrat ve anhidr formları mevcuttur.
Sitrik asit, suda yüksek çözünürlüğe sahip, renksiz, kristal yapıda bir bileşiktir. Gıda, temizlik, kozmetik, farmasötik ve endüstriyel uygulamalarda çok yönlü kullanım alanına sahiptir. Biyolojik olarak parçalanabilir ve çevre dostu bir kimyasaldır.
Sitrik Asit'in geniş endüstriyel ve ticari uygulamaları bulunmaktadır:
Asit düzenleyici (E330), tatlandırıcı, koruyucu ve antioksidan olarak kullanılır. İçecekler, şekerlemeler, konserveler ve hazır gıdalarda yaygındır.
Doğal temizleyici, kireç sökücü ve dezenfektan olarak kullanılır. Bulaşık makinesi tabletleri, yüzey temizleyiciler ve çamaşır deterjanlarında bulunur.
pH düzenleyici, peeling ajanı ve koruyucu olarak kullanılır. Tonikler, şampuanlar, kremler ve vücut losyonlarında bulunur.
Efervesan tabletlerde, vitamin preparatlarında ve bazı ilaçların çözünürlüğünü artırmak için kullanılır. Ayrıca kan inceltici olarak kullanılır.
Su yumuşatıcı, kireç önleyici ve şelat ajanı olarak kullanılır. Su arıtma sistemlerinde ve kazan temizleyicilerde etkilidir.
Yem katkı maddesi olarak, toprak pH düzenleyici ve bitki besin maddesi olarak kullanılır. Hayvan yemlerinde koruyucu olarak kullanılır.
Boya fiksatörü, pH düzenleyici ve metal iyon şelatörü olarak kullanılır. Özellikle pamuklu kumaşların boyanmasında kullanılır.
Petrol endüstrisinde, kağıt üretiminde, fotoğrafçılıkta ve metal temizlemede çeşitli amaçlarla kullanılmaktadır.
| Özellik | Değer | Birim | Test Metodu |
|---|---|---|---|
| Kimyasal Formül | C₆H₈O₇ (anhidr) | - | - |
| CAS Numarası | 77-92-9 (anhidr) | - | - |
| EC No | 201-069-1 | - | - |
| Moleküler Ağırlık | 192.12 (monohidrat) | g/mol | - |
| Görünüm | Beyaz kristal toz/granül | - | Görsel |
| Koku | Hafif ekşi | - | - |
| Yoğunluk (25°C) | 1.665 | g/cm³ | ASTM D4052 |
| Erime Noktası | 153-159 (anhidr) | °C | ASTM D1015 |
| pH Değeri (1% sol.) | 2.2 | - | ASTM E70 |
| Sudaki Çözünürlük (25°C) | 1470 | g/L | ASTM E1148 |
| Saflık | ≥%99.5 | % | USP/FCC |
| Kül İçeriği | ≤0.05 | % | ASTM D482 |
| Nem İçeriği | ≤0.5 (anhidr) | % | ASTM E203 |
| Ağır Metal İçeriği (Pb) | ≤5 | ppm | USP |
| Arsenik (As) | ≤3 | ppm | USP |
| Oksalik Asit | ≤100 | ppm | USP |
Tahriş Edici Göz Tahrişi
Sitrik asit sucul ortamlarda düşük toksisite gösterir. Yüksek konsantrasyonlarda sucul yaşam için zararlı olabilir. Toprakta ve suda kolayca parçalanır ve tamamen biyolojik olarak bozunabilir.
Sitrik asit doğada özellikle turunçgillerde (limon, portakal, greyfurt) yüksek miktarlarda bulunur. Ayrıca çilek, ananas ve diğer birçok meyvede de bulunur. Endüstriyel üretimde genellikle şekerin Aspergillus niger küfü ile fermantasyonu sonucu elde edilir.
Sitrik asit gıdalarda asitlik düzenleyici (E330), tatlandırıcı, koruyucu ve antioksidan olarak kullanılır. Ekşi bir tada sahiptir ve gıdaların raf ömrünü uzatmaya yardımcı olur. Ayrıca meyve ve sebzelerin kararmasını önler ve vitamin C'nin stabilitesini artırır.
Sitrik asit doğal bir temizleyici ve kireç sökücüdür. 1-2 yemek kaşığı sitrik asit 1 litre suda çözülerek çok amaçlı temizleyici olarak kullanılabilir. Lavabo, duşakabin, çaydanlık ve su ısıtıcılarındaki kireçlenmeleri gidermek için etkilidir.
Gıda sınıfı sitrik asit, önerilen dozlarda tüketildiğinde güvenli kabul edilir. Ancak yüksek dozlarda alındığında mide rahatsızlığına, diş minesine zarar verebilir ve hassas bireylerde alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Konsantre formları cilt ve gözler için tahriş edicidir.
Evet, halk arasında limon tuzu olarak bilinen madde sitrik asittir. Ancak piyasada "limon tuzu" adı altında satılan ürünlerin içeriğini kontrol etmek önemlidir, çünkü bazen farklı asitler de bu isimle satılabilir.