İzo-Butanol (İzobütil Alkol)

Genel Bakış

İzo-Butanol (CAS No: 78-83-1), 2-metil-1-propanol olarak da bilinen, dört karbonlu bir birincil alkoldür. Renksiz, yanıcı bir sıvı olup karakteristik keskin bir kokuya sahiptir. Su ile sınırlı karışabilirliği olmasına rağmen birçok organik çözücü ile her oranda karışabilir.

İzo-Butanol, normal butanolden farklı olarak dallanmış bir karbon zincirine sahiptir. Bu yapısal farklılık, fiziksel ve kimyasal özelliklerinde değişikliklere yol açar. Endüstride çözücü olarak ve çeşitli kimyasalların sentezinde ara madde olarak yaygın şekilde kullanılır.

Kullanım Alanları

İzo-Butanolün çok çeşitli endüstriyel ve tüketici uygulamaları bulunmaktadır:

Teknik Özellikler

Güvenlik Bilgileri

Tehlike Sembolleri ve İfadeler

Alevlenebilir Göz ve cilt tahrişi Solunum yolu tahrişi

Kişisel Koruyucu Ekipman (PPE)

• Kimyasala dayanıklı eldivenler (nitril veya neopren)
• Kimyasal gözlük veya yüz siperi
• Organik buhar filtresi ile donatılmış solunum koruması (yüksek buhar konsantrasyonlarında)
• Kimyasala dayanıklı önlük veya iş elbisesi
• Uygun havalandırma veya lokal egzoz sistemi

Depolama Koşulları

• Serin, iyi havalandırılan, alev almaz bir yerde saklayın
• Ateş ve kıvılcım kaynaklarından uzak tutun
• Orijinal kapalı kaplarda, güneş ışığından korunarak saklayın
• Oksitleyici maddelerden ayrı depolayın
• Depolama sıcaklığı: 15-30°C arası

Yangınla Mücadele

• Uygun söndürücüler: Kuru kimyasal, CO₂, alkole dayanıklı köpük
• Su spreyi kullanılabilir ancak su jeti kullanmayın
• Eğitimli personel tarafından uygun solunum koruması ile müdahale edin
• Küçük yangınlarda kuru kimyasal veya CO₂ kullanın
• Büyük yangınlarda su spreyi ile soğutma yapılabilir

Taşıma ve Depolama

Taşıma

• Taşıma sırasında kapların sıkıca kapalı olduğundan emin olun
• Statik elektrik birikimini önlemek için topraklama yapın
• Taşıma araçlarında uygun havalandırma sağlayın
• Taşıma sırasında yemek, içmek veya sigara içmekten kaçının
• Taşıma kaplarında "Yanıcı Sıvı" etiketi bulundurun

Depolama

• Paslanmaz çelik, polietilen veya cam kaplarda saklayın
• Depolama alanında "Yanıcı Sıvı" işaretleri bulundurun
• Depolama tanklarında uygun nefes alma ventilleri kullanın
• Büyük miktarlarda depolarken patlamaya dayanıklı elektrik sistemleri kullanın
• Depolama alanlarında sigara içilmesini yasaklayın
• Depolama alanlarında topraklama sistemleri bulundurun

Dökülme Durumunda Alınacak Önlemler

• Tüm ateş kaynaklarını uzaklaştırın
• Uygun solunum koruması kullanın
• Kum, kimyasal sünger veya diğer emici malzemelerle döküntüyü emdirin
• Emilen malzemeyi uygun şekilde bertaraf edin
• Dökülen alanı bol su ve deterjanla yıkayın
• Büyük döküntüler için profesyonel temizlik hizmeti alın

Düzenleyici Bilgiler

GHS Sınıflandırması

• Alevlenebilir Sıvı Kategori 3
• Cilt Tahrişi Kategori 2
• Göz Tahrişi Kategori 2A
• Solunum Yolu Tahrişi
• Spesifik Hedef Organ Toksisitesi (Tek Maruz Kalma) Kategori 3

Önemli Düzenlemeler

• REACH: Kayıtlı
• CLP: Uyumlu
• OSHA: Tehlike iletişim standardına tabi
• NFPA 704: Sağlık 1, Yanıcılık 3, Reaktivite 0
• EPA: VOC olarak sınıflandırılmıştır

Uluslararası Mevzuat

• Avrupa Birliği: 2008/58/EC sayılı direktife tabi
• ABD: EPA VOC düzenlemelerine tabi
• Çin: IECSC listesinde mevcuttur
• Japonya: ISHL listesinde mevcuttur
• Küresel: Montreal Protokolü'ne tabi değildir

Çevresel Bilgiler

Çevresel Etki

İzo-Butanol atmosferde fotokimyasal reaksiyonlarla parçalanır (yarı ömür 1-3 gün). Su kaynaklarına karışması durumunda, sucul organizmalar için orta derecede toksiktir. Biyolojik olarak bozunabilir özelliktedir ve çevrede uzun süre kalıcı değildir.

Biyolojik Parçalanma

• Hava: Fotokimyasal reaksiyonlarla 1-3 günlük yarı ömür
• Su: Mikrobiyal aktivite ile 1-2 hafta içinde parçalanır
• Toprak: Mikrobiyal aktivite ile hızlı parçalanma
• Biyolojik Oksijen İhtiyacı (BOD): 1.2-1.5 g O₂/g izo-butanol

Atık Yönetimi

• Tehlikeli atık olarak sınıflandırılmıştır
• Lisanslı tehlikeli atık bertaraf tesislerinde yakılmalıdır
• Yerel düzenlemelere uygun şekilde bertaraf edin
• Atık suya karışmasını önleyin
• Toprak sızıntılarını önlemek için uygun önlemler alın

Sık Sorulan Sorular

İzo-Butanol nasıl üretilir?

İzo-Butanol başlıca propilenin hidroformilasyonu (okso prosesi) ile üretilir. Ayrıca bazı fermantasyon prosesleri ile de üretilebilir. Endüstriyel ölçekte karbonilasyon ve hidrojenasyon reaksiyonları kullanılır.

İzo-Butanol ile n-Butanol arasındaki fark nedir?

İzo-Butanol (2-metil-1-propanol) dallanmış bir karbon zincirine sahipken, n-Butanol (1-butanol) düz zincirlidir. İzo-Butanol daha düşük kaynama noktasına ve farklı çözünürlük özelliklerine sahiptir. Toksisite açısından benzerdirler ancak izo-butanol biraz daha yüksek buhar basıncına sahiptir.

İzo-Butanol plastiklere zarar verir mi?

İzo-Butanol polistiren ve bazı diğer plastikleri etkileyebilir. Polietilen ve polipropilen kısa süreli temaslara dayanıklıdır ancak uzun süreli temaslardan kaçınılmalıdır. Teflon ve poliviniliden florür (PVDF) gibi plastikler daha dayanıklıdır.

İzo-Butanolün raf ömrü nedir?

Uygun şekilde kapalı kaplarda saklandığında izo-butanolün raf ömrü yaklaşık 2 yıldır. Su emilimini ve oksidasyonu önlemek için sıkıca kapatılmalı ve hava ile teması minimize edilmelidir.

İzo-Butanol ciltle temas ettiğinde ne yapmalıyım?

Kontamine giysileri hemen çıkarın ve bol su ve sabunla yıkayın. Uzun süreli temas ciltte kuruluğa ve tahrişe neden olabilir. Tahriş devam ederse tıbbi yardım alın. Göz teması durumunda en az 15 dakika bol su ile yıkayın ve göz doktoruna başvurun.