Çok yönlü endüstriyel çözücü, dezenfektan, yakıt katkısı ve gıda alkolü
Etanol (CAS No: 64-17-5), etil alkol olarak da bilinen, renksiz, uçucu, yanıcı bir sıvıdır. Karakteristik bir alkol kokusuna sahip olan bu organik bileşik, dünyada en yaygın kullanılan alkoldür. Endüstride çözücü, dezenfektan, yakıt katkısı ve gıda alkolü olarak yaygın şekilde kullanılır.
Etanol, su ve çoğu organik çözücü ile her oranda karışabilir. Fermantasyon yoluyla doğal olarak üretilebildiği gibi, petrokimyasal yollarla da sentezlenebilir. Özellikle dezenfektanlar, içecekler, farmasötik ürünler ve yakıt katkıları olarak kullanılır. %70'lik sulu çözeltisi en etkili dezenfektan konsantrasyonudur.
Etanol'un geniş bir endüstriyel, tıbbi ve tüketici uygulama yelpazesi bulunmaktadır:
Hastane, klinik ve ev dezenfektanlarında %60-80 konsantrasyonda kullanılır. Bakteri, virüs ve mantarlara karşı etkilidir.
Alkollü içeceklerin ana bileşenidir. Bira, şarap ve distile içkilerde farklı konsantrasyonlarda bulunur.
İlaç üretiminde çözücü, ekstraksiyon ajanı ve koruyucu olarak kullanılır. Tentürlerin ana bileşenidir.
Parfümler, kolonyalar, losyonlar ve diğer kozmetik ürünlerde çözücü ve taşıyıcı olarak kullanılır.
Benzinle karıştırılarak biyoyakıt olarak kullanılır. E10 (%10 etanol) ve E85 (%85 etanol) yaygın karışımlardır.
Kimyasal reaksiyonlarda çözücü, ekstraksiyon ajanı ve temizleyici olarak yaygın şekilde kullanılır.
Gıda aromalarının ekstraksiyonunda ve bazı gıda ürünlerinde koruyucu olarak kullanılır.
Selülozik boyalar, vernikler ve cilalarda çözücü olarak kullanılır. Hızlı kuruma sağlar.
| Özellik | Değer | Birim | Test Metodu |
|---|---|---|---|
| Kimyasal Formül | C₂H₅OH | - | - |
| CAS Numarası | 64-17-5 | - | - |
| Moleküler Ağırlık | 46.07 | g/mol | - |
| Görünüm | Renksiz sıvı | - | Görsel |
| Koku | Karakteristik alkolik | - | Olfaktometri |
| Yoğunluk (20°C) | 0.789-0.791 | g/cm³ | ASTM D4052 |
| Kaynama Noktası | 78.4 | °C | ASTM D1078 |
| Erime Noktası | -114.1 | °C | ASTM D1015 |
| Parlama Noktası | 13 | °C | ASTM D93 |
| Alevlenme Sıcaklığı | 363 | °C | ASTM E659 |
| Buhar Basıncı (20°C) | 5.8 | kPa | ASTM D2879 |
| Viskozite (20°C) | 1.20 | cP | ASTM D445 |
| Sudaki Çözünürlük (20°C) | Tamamen karışabilir | - | ASTM D1720 |
| pH Değeri | 7 | - | ASTM E70 |
| Saflık (GC) | ≥99.7 | % | ASTM D3545 |
| Su İçeriği | ≤0.2 | % | ASTM E203 |
| Asitlik (asetik asit olarak) | ≤0.002 | % | ASTM D1613 |
| Karbonil (aseton olarak) | ≤0.002 | % | ASTM D2191 |
Alevlenebilir Göz tahrişi Merkezi sinir sistemi etkisi
Etanol atmosferde fotokimyasal reaksiyonlarla hızlı parçalanır (yarı ömür 2-5 gün). Su kaynaklarına karışması durumunda, sucul organizmalar için düşük toksisiteye sahiptir. Biyolojik olarak kolayca bozunabilir özelliktedir ve çevrede uzun süre kalıcı değildir. Toprakta hızlı buharlaşır ve mikrobiyal bozunmaya uğrar.
Etanol başlıca iki yöntemle üretilir: 1) Şeker veya nişasta içeren bitkisel materyallerin fermantasyonu, 2) Etilenin hidrasyonu ile petrokimyasal üretim. Fermantasyon yönteminde mısır, şeker kamışı veya buğday gibi tarım ürünleri kullanılır. Endüstriyel ölçekte sürekli distilasyon prosesleri uygulanır ve yıllık küresel üretim 100 milyon tonun üzerindedir.
Etanol (etil alkol) primer bir alkol iken, izopropanol (izopropil alkol) sekonder bir alkoldür. Etanol daha düşük toksisiteye sahiptir ve gıda uygulamalarında kullanılabilir. Dezenfeksiyon etkinlikleri benzer olmakla birlikte, etanol daha geniş spektrumlu antiviral etki gösterir. İzopropanol ciltten daha hızlı emilir ve daha güçlü bir çözücüdür.
Etanol çoğu plastik için orta derecede agresif bir çözücüdür. Polietilen ve polipropilen kısa süreli temaslara dayanıklıdır. PVC ve polistiren gibi plastiklerde uzun süreli temaslarda şişme veya çözme etkisi gösterebilir. PTFE (Teflon) ve polikarbonat etanole karşı dayanıklıdır. Yüksek konsantrasyonlarda (>%70) plastikler üzerindeki etkisi artar.
Uygun şekilde kapalı kaplarda saklandığında etanolun raf ömrü yaklaşık 2 yıldır. Su emilimini önlemek için sıkıca kapatılmalı ve nemden korunmalıdır. Hava ile teması asetaldehit ve asetik asit oluşumuna yol açabilir. Uzun süreli depolamada periyodik saflık kontrolleri önerilir.
Kontamine giysileri hemen çıkarın ve bol su ve sabunla yıkayın. Uzun süreli temas ciltte kuruluğa ve tahrişe neden olabilir. Tahriş devam ederse tıbbi yardım alın. Göz teması durumunda en az 15 dakika bol su ile yıkayın ve göz doktoruna başvurun. Yutulması durumunda kusturmayın, hemen tıbbi yardım alın.
Etanolün antimikrobiyal etkinliği %60-80 aralığında maksimum düzeydedir. %70'lik sulu çözeltisi (hacim/hacim) en yaygın kullanılan dezenfektan formülasyonudur. Bu konsantrasyonda protein denatürasyonu ve hücre zarı penetrasyonu optimal düzeydedir. Saf etanol (%100) daha az etkilidir çünkü proteinleri çok hızlı denatüre eder ve hücre içine nüfuz edemez.