Butilen Glikol (1,3-Butilenglikol)

Genel Bakış

Butilen glikol (CAS No: 107-88-0), 1,3-Butilenglikol olarak da bilinen, renksiz, hafif viskoz bir sıvıdır. Hafif tatlımsı bir kokuya sahip olan bu organik bileşik, diol grubuna ait çok fonksiyonlu bir kimyasaldır. Kozmetik, kişisel bakım ve farmasötik endüstrilerinde yaygın olarak kullanılan çok yönlü bir maddedir.

Butilen glikol, su ve birçok organik çözücü ile karışabilir. Bu özelliği onu kozmetik formülasyonlarda, ilaç taşıyıcı sistemlerde ve endüstriyel uygulamalarda vazgeçilmez kılar. Düşük toksisitesi ve iyi tolere edilebilirliği nedeniyle cilt bakım ürünlerinde sıklıkla tercih edilir.

Kullanım Alanları

Butilen glikolün çok çeşitli kozmetik, farmasötik ve endüstriyel uygulamaları bulunmaktadır:

Teknik Özellikler

Güvenlik Bilgileri

Tehlike Sembolleri ve İfadeler

Göz tahrişi Uzun süreli cilt temasından kaçının

Kişisel Koruyucu Ekipman (PPE)

• Kimyasala dayanıklı eldivenler (nitril veya neopren)
• Koruyucu gözlük (sıçrama riskine karşı)
• Laboratuvar önlüğü veya koruyucu giysi
• Yeterli havalandırma sağlanmalı

Depolama Koşulları

• Serin, kuru ve iyi havalandırılan bir yerde saklayın
• Orijinal kapalı kaplarda, güneş ışığından korunarak saklayın
• Oksitleyici maddelerden ayrı depolayın
• Depolama sıcaklığı: 15-30°C arası
• Paslanmaz çelik, cam veya polietilen kaplarda saklayın

Yangınla Mücadele

• Uygun söndürücüler: Kuru kimyasal, CO₂, köpük veya su sisi
• Yangın söndürme ekipmanı kullanırken uygun solunum koruması kullanın
• Büyük yangınlarda su sisi veya alkole dayanıklı köpük kullanın
• Yanma ürünleri: Karbon monoksit, karbon dioksit ve diğer organik bileşikler

Taşıma ve Depolama

Taşıma

• Taşıma sırasında kapların sıkıca kapalı olduğundan emin olun
• Taşıma araçlarında uygun havalandırma sağlayın
• Taşıma sırasında yemek, içmek veya sigara içmekten kaçının
• Dökülmeye karşı önlem alın
• Statik elektrik birikimini önlemek için topraklama yapın

Depolama

• Paslanmaz çelik, polietilen veya cam kaplarda saklayın
• Depolama alanında "Korozif Olmayan" işaretleri bulundurun
• Depolama tanklarında uygun nefes alma ventilleri kullanın
• Büyük miktarlarda depolarken ikincil koruma önlemleri alın
• Depolama alanında sigara içilmesine izin vermeyin

Dökülme Durumunda Alınacak Önlemler

• Uygun solunum koruması kullanın
• Kum, kimyasal sünger veya diğer emici malzemelerle döküntüyü emdirin
• Emilen malzemeyi uygun şekilde bertaraf edin
• Dökülen alanı bol su ve deterjanla yıkayın
• Döküntüyü kanalizasyona veya su kaynaklarına karışmasını önleyin

Düzenleyici Bilgiler

GHS Sınıflandırması

• Cilt Tahrişi Kategori 2
• Göz Tahrişi Kategori 2A
• Spesifik Hedef Organ Toksisitesi (Tek Maruz Kalma) Kategori 3

Önemli Düzenlemeler

• REACH: Kayıtlı
• CLP: Uyumlu
• FDA: Gıda teması onaylı (21 CFR 175.300)
• Kozmetik Yönetmeliği: İzinli
• NFPA 704: Sağlık 1, Yanıcılık 1, Reaktivite 0

Uluslararası Mevzuat

• Avrupa Birliği: Kozmetik Yönetmeliği (EC) No 1223/2009
• ABD: FDA tarafından gıda katkı maddesi olarak onaylı (E1520)
• Çin: IECSC listesinde mevcuttur
• Japonya: ISHL listesinde mevcuttur

Çevresel Bilgiler

Çevresel Etki

Butilen glikol doğada hızlı parçalanır ve biyolojik olarak bozunur. Su kaynaklarına karışması durumunda, sucul organizmalar için düşük toksisite gösterir. Yüksek su çözünürlüğü nedeniyle sucul ortamlarda kalıcılık göstermez.

Biyolojik Parçalanma

• Hava: Fotokimyasal reaksiyonlarla 1-5 günlük yarı ömür
• Su: Mikrobiyal aktivite ile 1-3 gün içinde parçalanır
• Toprak: Mikrobiyal aktivite ile hızlı parçalanma
• Biyolojik Oksijen İhtiyacı (BOD): %60 (28 gün)
• Kimyasal Oksijen İhtiyacı (COD): 1.78 g O₂/g

Atık Yönetimi

• Tehlikeli atık olarak sınıflandırılmamıştır
• Küçük miktarlar bol su ile seyreltilerek kanalizasyona verilebilir
• Büyük miktarlar lisanslı atık bertaraf tesislerinde yakılmalıdır
• Yerel düzenlemelere uygun şekilde bertaraf edin
• Atık su arıtma tesislerinde kolayca parçalanır

Sık Sorulan Sorular

Butilen glikol nasıl üretilir?

Butilen glikol başlıca asetaldehit ve formaldehitin katalitik reaksiyonu ile üretilir. Bu reaksiyon sonucu oluşan ara ürünün hidrojenasyonu ile 1,3-butilenglikol elde edilir. Endüstriyel ölçekte genellikle yüksek saflıkta (%99.5+) üretim yapılır.

Butilen glikol ile propilen glikol arasındaki fark nedir?

Butilen glikol (C4H10O2) dört karbonlu bir diol iken, propilen glikol (C3H8O2) üç karbonlu bir dioldür. Butilen glikol daha yüksek kaynama noktasına ve daha düşük buhar basıncına sahiptir. Kozmetikte butilen glikol daha iyi bir çözücü ve taşıyıcı olarak kabul edilir.

Butilen glikol cilt için güvenli midir?

Evet, butilen glikol cilt için genellikle güvenli kabul edilir ve düşük tahriş potansiyeline sahiptir. Kozmetik ürünlerde %5'e kadar konsantrasyonlarda güvenle kullanılabilir. Nadir durumlarda hassas ciltlerde tahrişe neden olabilir.

Butilen glikolün raf ömrü nedir?

Uygun şekilde kapalı kaplarda saklandığında butilen glikolün raf ömrü genellikle 2 yıldır. Ancak açık kaplarda su emilimi nedeniyle özellikleri zamanla değişebilir. Serin, kuru ve karanlık ortamlarda saklanmalıdır.

Butilen glikol gıdalarda kullanılabilir mi?

Evet, uygun saflıkta (gıda grade) butilen glikol E1520 kodu ile gıda endüstrisinde nem tutucu ve çözücü olarak kullanılabilir. FDA tarafından gıda katkı maddesi olarak onaylanmıştır.