Gıda katkı maddesi, nem alıcı, yol buz çözücü ve endüstriyel uygulamalarda kullanılan çok yönlü inorganik bileşik
Kalsiyum Klorür (CaCl₂, CAS No: 10043-52-4), beyaz renkte kristal yapıda, yüksek oranda higroskopik bir inorganik tuzdur. Gıda endüstrisinde katkı maddesi olarak (E509), yol bakımında buz çözücü olarak, endüstriyel uygulamalarda ise nem alıcı ve kurutucu olarak yaygın kullanım alanı bulur.
Kalsiyum klorür, suda çok yüksek çözünürlüğe sahiptir (74.5 g/100 mL, 20°C'de) ve çözünürken önemli miktarda ısı açığa çıkarır. Higroskopik özelliği nedeniyle havadan nem çeker ve zamanla sıvı hale gelebilir. Endotermik çözünme özelliği sayesinde buz çözücü olarak etkilidir.
Kalsiyum Klorür'ün çok çeşitli endüstriyel, ticari ve gıda uygulamaları bulunmaktadır:
Peynir yapımında, konserve sebzelerde, reçel ve marmelatlarda katkı maddesi olarak kullanılır. Kalsiyum takviyesi olarak bazı içeceklerde bulunur.
Yol ve kaldırımlarda buz çözücü olarak kullanılır. Tuzdan (NaCl) daha etkilidir ve -52°C'ye kadar etkinliğini korur.
Yüksek higroskopik özelliği nedeniyle hava ve gazların kurutulmasında, nem kontrolü gereken ortamlarda kullanılır.
Beton katkı maddesi olarak kullanılır. Betonun priz alma süresini hızlandırır ve düşük sıcaklıklarda donmasını önler.
Petrol kuyularında çamur ağırlaştırıcı olarak ve sondaj sıvılarında kullanılır. Ayrıca boru hatlarında donma önleyicidir.
Su arıtma tesislerinde sertlik giderici ve flokülant olarak kullanılır. Atık su arıtımında fosfat gideriminde etkilidir.
| Özellik | Değer | Birim | Test Metodu |
|---|---|---|---|
| Kimyasal Adı | Kalsiyum Klorür | - | - |
| CAS Numarası | 10043-52-4 | - | - |
| EC No | 233-140-8 | - | - |
| Formül | CaCl₂ | - | - |
| Moleküler Ağırlık | 110.98 | g/mol | - |
| Görünüm | Beyaz granül veya pelet | - | Görsel |
| Koku | Kokusuz | - | - |
| Safiyet | ≥94.0 | % | ISO 9001 |
| Kalsiyum Klorür Dihidrat | ≤5.0 | % | Karl Fischer |
| Alkalinite (Ca(OH)₂ olarak) | ≤0.2 | % | ISO 3052 |
| pH Değeri (5% sol.) | 7.5-11.0 | - | ISO 1842 |
| Çözünürlük (Su, 20°C) | 74.5 | g/100 mL | ISO 918 |
| Yoğunluk | 2.15 | g/cm³ | ISO 787 |
| Erime Noktası | 772 | °C | ISO 6321 |
| Kurşun (Pb) İçeriği | ≤5 | mg/kg | ISO 172 |
| Arsenik (As) İçeriği | ≤3 | mg/kg | ISO 2590 |
Tahriş Edici Korozif Higroskopik
Kalsiyum klorür, sucul ortamlarda yüksek konsantrasyonlarda zararlı olabilir. Toprak yapısını ve bitki büyümesini etkileyebilir. Yol tuzu olarak kullanıldığında bitki örtüsüne ve su kaynaklarına zarar verebilir. Ancak biyolojik olarak parçalanabilir ve doğada birikmez.
Kalsiyum klorür (E509), gıdalarda çeşitli amaçlarla kullanılır: 1) Peynir yapımında sütün pıhtılaşmasını sağlar, 2) Konserve sebzelerde dokuyu sertleştirir, 3) Reçel ve marmelatlarda jelleşmeyi destekler, 4) Bazı içeceklerde mineral takviyesi olarak kullanılır. Ayrıca gıdaların raf ömrünü uzatır.
Evet, kalsiyum klorür tuzdan (NaCl) daha etkili bir buz çözücüdür. Kalsiyum klorür -52°C'ye kadar etkilidir, oysa tuz -9°C'nin altında etkisini kaybeder. Ayrıca kalsiyum klorür daha az miktarda kullanılarak aynı etki elde edilebilir. Ancak maliyeti daha yüksektir ve beton yüzeylere daha fazla zarar verebilir.
Kalsiyum klorür, kuru, serin ve iyi havalandırılan bir yerde saklanmalıdır. Nemden ve sudan korunmalıdır çünkü higroskopik özelliği nedeniyle havadan nem çekerek sıvı hale gelebilir. Orijinal ambalajında, sıkıca kapalı olarak muhafaza edilmelidir. Depolama sıcaklığı 15-25°C arasında olmalıdır. Asitlerle ve oksitleyicilerle aynı ortamda saklanmamalıdır.
Kalsiyum klorür ciltle temas ederse, derhal bol su ve sabunla yıkanmalıdır. Tahriş devam ederse tıbbi yardım alınmalıdır. Göz temasında gözler en az 15 dakika bol su ile yıkanmalı ve acilen tıbbi yardım alınmalıdır. Solunması durumunda temiz havaya çıkılmalı ve rahatsızlık devam ederse tıbbi yardım istenmelidir. Yutulması durumunda ağız su ile çalkalanmalı, kusturulmamalı ve hemen tıbbi yardım alınmalıdır.
Kalsiyum klorür anhidröz formda (%94-97 saflıkta) su molekülleri içermezken, dihidrat form (CaCl₂·2H₂O) iki su molekülü içerir. Anhidröz form daha yüksek kalsiyum klorür konsantrasyonuna sahiptir ve daha higroskopiktir. Dihidrat form daha stabildir ve nem çekme eğilimi daha düşüktür. Uygulamaya bağlı olarak farklı formlar tercih edilebilir.