Kozmetik, gıda, ilaç ve endüstriyel uygulamalarda kullanılan çok yönlü organik bileşik
Gliserin veya gliserol (C₃H₈O₃, CAS No: 56-81-5), şeker alkolü sınıfından renksiz, tatlı, viskoz bir sıvıdır. Doğal olarak bitkisel ve hayvansal yağlardan elde edilebilir veya sentetik olarak üretilebilir. USP, BP, EP ve Food Grade gibi çeşitli farmakope standartlarında üretimi yapılır.
Gliserin, su ve alkol ile karışabilen higroskopik bir maddedir. Nem çekici özelliği sayesinde kozmetik ve gıda ürünlerinde nemlendirici olarak yaygın şekilde kullanılır. Ayrıca farmasötik preparatlarda çözücü ve stabilizatör olarak görev yapar.
Gliserin'in çok çeşitli endüstriyel, farmasötik ve ticari uygulamaları bulunmaktadır:
Nemlendirici kremler, losyonlar, sabunlar, şampuanlar ve diş macunlarında nem tutucu ajan olarak kullanılır. Cildin nem dengesini korur ve yumuşaklık sağlar.
Şekerleme, dondurma, kek ve içeceklerde nem tutucu, tatlandırıcı ve kıvam arttırıcı olarak kullanılır. Ayrıca gıda ambalajlarında nem bariyeri oluşturur.
Şuruplarda çözücü, fitillerde baz madde, göz damlalarında nemlendirici olarak kullanılır. Ayrıca öksürük şuruplarında viskozite düzenleyicidir.
Tütün ürünlerinde nem düzenleyici olarak kullanılır. Sigara ve puro tütününün kurumasını önler ve dumanın yumuşaklığını artırır.
Antifriz, plastikleştirici, mürekkep ve yapıştırıcı üretiminde kullanılır. Ayrıca tekstil ve deri endüstrisinde yumuşatıcı olarak görev yapar.
Dezenfektanlar, traş köpükleri, ağız gargaraları ve diğer hijyen ürünlerinde nemlendirici ve yumuşatıcı olarak kullanılır.
| Özellik | Değer | Birim | Test Metodu |
|---|---|---|---|
| Kimyasal Adı | Gliserin / Gliserol | - | - |
| CAS Numarası | 56-81-5 | - | - |
| EC No | 200-289-5 | - | - |
| Formül | C₃H₈O₃ | - | - |
| Moleküler Ağırlık | 92.09 | g/mol | - |
| Görünüm | Renksiz, şeffaf, viskoz sıvı | - | Görsel |
| Koku | Kokusuz | - | - |
| Tat | Hafif tatlı | - | - |
| Safiyet (USP/BP/EP) | ≥99.5 | % | USP/BP/EP |
| Yoğunluk (20°C) | 1.261 | g/cm³ | ISO 758 |
| Viskozite (20°C) | 1412 | mPa·s | ISO 3104 |
| Kaynama Noktası | 290 | °C | ISO 918 |
| Erime Noktası | 17.8 | °C | ISO 6321 |
| pH Değeri | 5.5-8.0 | - | ISO 1842 |
| Su İçeriği | ≤0.5 | % | Karl Fischer |
| Klorür İçeriği | ≤10 | mg/kg | ISO 172 |
| Ağır Metal İçeriği (Pb) | ≤5 | mg/kg | ISO 172 |
Tehlikesiz Biyolojik Olarak Parçalanabilir
Gliserin, sucul ortamlarda yüksek biyolojik oksijen ihtiyacı (BOİ) oluşturabilir ancak toksik etkisi düşüktür. Biyolojik olarak tamamen parçalanabilir bir maddedir. Toprak ve suda mikroorganizmalar tarafından hızla metabolize edilir. Çevreye zararlı kalıcı etkileri yoktur.
Gliserin ve gliserol aynı kimyasal maddenin (C₃H₈O₃) farklı isimleridir. "Gliserol" terimi genellikle saf kimyasal için kullanılırken, "gliserin" terimi ticari ürünler için daha yaygındır. Gliserin ürünleri genellikle %95-99.5 arasında gliserol içerir ve su ile diğer safsızlıkları içerebilir.
Bitkisel gliserin, soya, palmiye, hindistancevizi gibi bitkisel yağlardan üretilen gliserindir. Hayvansal yağlardan üretilen gliserinden farklıdır. Vegan ve vejetaryen ürünlerde tercih edilir. Kimyasal olarak aynı yapıya sahiptir ancak kaynağı bitkiseldir.
Evet, gliserin (E422) FDA ve EFSA tarafından güvenli gıda katkı maddesi olarak kabul edilmiştir. Belirli gıdalarda kullanım için onaylanmıştır. Aşırı tüketimi müshil etkisi yapabilir ancak normal kullanım seviyelerinde güvenlidir.
Gliserin, cilt bakım ürünlerinde yaygın kullanılan etkili bir nemlendiricidir. Cildin su tutma kapasitesini artırır, kuruluğu önler ve yumuşaklık sağlar. Hassas ciltlerde tahrişe neden olabilse de genellikle iyi tolere edilir.
Gliserin, sıkıca kapalı kaplarda, serin ve kuru bir yerde saklanmalıdır. Direkt güneş ışığından korunmalıdır. Donma noktası 17.8°C olduğundan soğukta kristalleşebilir ancak oda sıcaklığına getirildiğinde tekrar sıvı hale gelir ve özelliklerini kaybetmez.